ห้องที่ ๑๓๑ : พระพหลพลพยุหเสนา


           ลุเนินมรกฎแก้วบรรพต
ภามพิศไพยดาบศ บอกแจ้ง
พบชนกทรงพรต เพศมนุษย แหนงแฮ
นักสิทธิซึ่งเศรกแสร้ง ตอบถ้อยทวนถาม
          อสุรผัดเผยพจนข้อ สำคัญ
ชนกเพศพานรพรรณ เผือกแผ้ว
กุณฑลเพชรโลมทันต์ รัตนครบ ถ้วนนา
หาวเด่นดาวเดือนแพร้ว รพิศพร้อมพรูตาม
          หณุมานฟังเล่าแล้ว สรวลสันต
แปรเพศเปนสวาพรรณ เผือกกล้า
แปดหัดถ์สี่ภักตรผัน ผายเหาะ หาวแฮ
ดาวตวันจันทรจ้า แจ่มพื้นอัมพร
          บุตรกระบี่รี่เข้า กราบบาท พ่อเอย
แจ้งกิจบิตุราช ร่ำไห้
ทศพิณพี่เลิ้ยงอาจ พาพวก มาแฮ
รบจับไอยกาได้ ส่งเข้าตรุขัง
          หณุมานดาลเดือดแค้น ทศพิณ
ปลอบลูกอย่าถวิล โศกเศร้า
จักพาสู่ภูมินทร์ ทูลเหตุ พระนา
อีกสุครีพปู่เจ้า จักได้ดับเข็ญ
          ขุนกบินทรพาบุตรขึ้น อัมพร
ลุขีดขินนคร รีบเข้า
สู่บุตรพระทินกร ทูลประจักษ แจ้งแฮ
สุครีพสั่งให้เฝ้า บาทเบื้องหริวงษ
          ไวยวงษองค์เอกเจ้า ขีดขิน
สั่งเหล่าลิงโยธิน แยกย้าย
ข่าวศึกบอกกระบินทร์ ทุกนัค เรศนา
ให้รีบยกพลผ้าย ประนตไท้ภุชพล
          ราตรีจักรกฤษณเข้า ที่ผธม ฝันเอย
ว่าเมฆกลบสุริยกลม กลัดไว้
เทพชูมณีชม ฉายสว่าง ถวายนา
แขวะทลักล่ามไส้ ตวัดเบื้องบาดาล
          อุไทยไขแข่งเร้า รังษี
ดัดผธมสรงวารี รีบเต้า
ออกมาตยหมู่มนตรี เคียมคั่ง เฝ้าเฮย
ตรัสสุบินตามเค้า สุดสิ้นแก่โหร
          ปโรหิตพินิจแจ้ง พยากร ทูลเฮย
ว่าจักเสียนคร เฃตรไท้
มีชายชาติ์พานร นำบุตร ถวายนา
เฃตรใหม่เติมเดิมได้ กลับดว้ยบารมี
          ฟังทายพระแจ่มแจ้ง ประจักษ์ชัด
ตลึงนิ่งบได้ตรัส ตรึกซ้ำ
พานเรศทั่วทุกรัฐ เยศเลื่อง ฤๅนา
แต่พิเภกปลกปล้ำ เดชเปลี้ยเชิงณรงค์
           บุตรพายุพักรอ้น แรมวัน หนึ่งนา
พอรุ่งพาบุตรผัน นบน้า
ลาเสร็จพ่อลูกหัน เหาะมุ่ง กรุงเฮย
ดลอยุทธย์บ่ช้า สู่เฝ้าอวตาร
           โองการตรัสทักท้าว ความหลัง
ท่านหลีกสร้างพรตยัง ป่ากว้าง
เยียใดท่านจึ่งผัง ละพรต มานา
เด็กนี้บุตรใครอ้าง ออกเชื้อนามวงษ
           เด็กนี้บุตรข้าบาท บุตรเบญ กายนา
นำข่าวลงกาเข็ญ บอกข้า
ข้าจึงเลิกบำเพ็ญ พรตรีบ มาเอย
ชวนบุตรผู้หาญกล้า นบเบื้องบาทบงษุ
          บุตรเลี้ยงพิเภกร้าย ฤษยา
สนสื่อจักรวรรดิมา สู่ด้าว
จับพิเภกตรึงตรา ทรมั่น แล้วแฮ
ครองภพผลัดชื่อท้าว ท่านไท้ทศพิณ
           พระสดับแดเดือดฟุ้ง ไฟกาล เทียบฤๅ
ดูดุ๋มันอาจหาญ หักได้
สมกับสุบินดาล ดลเหตุ เราเฮย
ไปบอกสุครีพให้ ทั่วทั้งพานรินทร์
           ทูลว่าสูครีพแจ้ง อริยุทธ แล้วนอ
ถ้าทัพพรอ้มจักรุด รีบเฝ้า
ตรัสสั่งมาตยเชิญอนุช ไกยเกษ มาเฮย
อำมาตย์ขับอัศวเต้า สู่ไท้ทูลสาร
           น้องนรายน์สดับถ้อย มาตย์แถลง
ไป่เกี่ยงฤไทยแคลง รีบเฝ้า
ไอยกาธิราชแสดง กิจราช ร้อนเอย
ท้าวประสิทธพรเร้า เร่งให้บทจร
           เสรจสรงทรงเครื่องทั้ง ศรสาตร เสด์จเฮย
ทรงรถเทียมอัศวราช ด่อนแผ้ว
ขับพลนิกรกลาดมรรคมุ่ง มาเอย
ลัดพนัศนิคมแคล้ว สู่แคว้นอโยทธยา
           พานเรศใหญ่น้อยทุก จังหวัด
ยกพลากรรัด รีบเร้า
ชมภูส่งนิลพัท คุมทัพ มาเฮย
ประสบพระอนุชเข้า นบน้องภุชพงษ
           สองพระอนุชไท้ ทัศนา
ชวนพรรคพานรมา สู่เฝ้า
สมเด็จพระจักรา ตรัสสั่ง พลันเฮย
ศึกติดลงกาเจ้า จุ่งผ้ายผลาญอรินทร์
          สองอนุชประนตน้อม จอมนารถ
ข้าคิดฃอรองบาท ตราบม้วย
บัดบุตรพระกาฬกาจ กราบาท ทูลนา
ฃอรุกรบอริด้วย เพื่อแก้ผิดเพรง
           หริรักษภักตรแผ้วตรัส บัญชา โหรเอย
หาฤกษยกยาตรา ทัพแกล้ว
โหรรับขับตำรา สอบเสร็จ ทูลแฮ
มัฆวานฤกษแผ้ว รุ่งย้ายยาตรพล
           ผันพระภักตรสั่งพ้อง บุตรรพิศ
น้องบ่อรู้เล่ห์ฤทธิ์ ราพร้าย
เหล่ากระบี่รู้กิจ ศึกอย่า เผลอเอย
สุครีพจงเร่งผ้าย จัดพ้องพลลิง
           บุตรอาทิตยชลิตน้อม ทรงภุช
จัดกระบี่เรีงรุต ฤทธิแกล้ว
ลิงเจ็ดสิบเจ็ดสมุท จัดจาย สิ้นนา
เทียบรถกับเกยแล้ว ยาตรเฝ้าทูลสนอง
           สองอนุชรวิแผ้ว สรงชล
ทรงเครื่องสำหรับรณ ยุทธเยื้อง
ลาบาทมาตุสามยล พูลเพิ่ม พรนา
เดชฤทธิประสิทธิเปลื้อง ปลิดร้ายอรินพาล
           รับพรชนนิศรแล้ว ยาตรา
เฝ้าบาทพระจักรา ธิราชไท้
สัตรุศนบเชฐา พระลักษณ์ แล้วแฮ
ศรเกราะต่างองค์ให้ โอฐเอื้ออวยพร
           รับพรศรเกราะแล้ว บทจร
ทรงรถเทียมอัศดร ด่วนเต้า
พระสัตรุนั่งประนมกร มาน่า รถแฮ
ให้ยกพลรีบเข้า เถื่อนท้องทางพนม

จบห้องที่ ๑๓๑

  เนื้อความกล่าวถึงเมื่ออสุรผัดมาถึงเขามรกฎ (มรฎป) ได้ความจากพระดาบสทิศไพแล้ว จึงไปหาบิดา พบว่าเป็นมนุษย์ก็แคลงใจ หนุมานจึงแสร้งสอบถามถึงบิดา อสุรผัดบอกว่าบิดาของตนเป็นวานรเผือก มีกุณฑลขนเพชร เขี้ยวแก้ว หาวเป็นดาวเป็นเดือน หนุมานจึงคืนร่างเป็นวานรเผือก สี่หน้า แปดกร และเหาะขึ้นหาวเป็นดาวเป็นเดือนสว่างทั่วท้องฟ้า อสุรผัดจึงกราบเท้าบิดาแล้วเล่าความที่ทศพิณและพี่เลี้ยงไปพาพวกมาจับพิเภกขังไว้ หนุมานคิดแค้นทศพิณ จึงพาอสุรผัดไปหาสุครีพที่เมืองขีดขิน สุครีพให้ทั้งสองไปเฝ้าพระราม แล้วสั่งเสนาให้ไปแจ้งข่าวทุกเมืองเพื่อเตรียมยกทัพ ฝ่ายพระรามฝัน โหรทำนายว่าจะเสียดินแดนแต่จะได้คืนภายหลัง รวมทั้งได้ดินแดนใหม่ เมื่อหนุมานมาถึงและทูลว่าอสุรผัดเป็นบุตรของตนที่เกิดกับนางเบญกาย เป็นผู้นำข่าวศึกที่กรุงลงกามาแจ้ง และทูลเรื่องไพนาสุริยวงศ์พาเจ้าเมืองจักรวรรดิมาตีกรุงลงกา จับพิเภกขังไว้ และครองกรุงลงกา และทูลว่าขณะนี้สุครีพกำลังเตรียมพล พระรามให้เชิญพระพรตกับพระสัตรุดมาเฝ้า ชมพูพานให้นิลพัทคุมทัพจากเมืองชมพูมาพบทัพของพระพรตกับพระสัตรุดกลางทาง แล้วจึงพากันมาเฝ้าพระราม พระรามมีบัญชาให้พระอนุชายกทัพไปกำจัดศัตรูที่กรุงลงกา นิลพัทขออาสาสู้ศึก พระรามให้สุครีพจัดทัพตามไปด้วย พระรามประทานศรและเกราะแก่พระพรต ส่วนพระลักษณ์ประทานศรและเกราะแก่พระสัตรุด

ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “ปุโรหิตพินิจแจ้ง”